Compressie gebruiken in een podcast

We nemen een aantal technische aspecten van de postproductie – de montage dus – onder de loep. We hadden het al over EQ. Nu gaan we kijken naar compressie; een tamelijk ingewikkeld principe dat veel wordt toegepast in audiomontage. Komt-ie: wat is compressie en hoe werkt het?

Verstaanbaarheid

In het dagelijks leven gaan mensen iets harder praten als er veel omgevingsgeluid is, al was het maar omdat ze zichzelf anders niet goed horen. Als je een podcast luistert, draai je aan de volumeknop als er veel herrie om je heen is. Maar dat zorgt er niet altijd voor dat je het gesprek beter kunt verstaan. Probeer maar eens om je eigen (uncompressed) audio af te spelen op bijvoorbeeld de autoradio, terwijl het regent en er dus vrij veel omgevingslawaai is. Dan zal je zien dat de gesprekken toch moeilijker te verstaan zijn. Ook als je de radio overdreven hard zet, is de verstaanbaarheid vaak nog niet optimaal. Compressie is een handig technisch trucje dat ervoor kan zorgen dat je podcast onder de meeste omstandigheden goed te verstaan is.

Wat is compressie?

Een compressor kun je voor allerlei muzikale doeleinden gebruiken, maar bij stemmen gaat het er eigenlijk altijd om de verstaanbaarheid te vergroten zonder het geheel simpelweg harder te maken. In elk montageprogramma zit wel een compressor. Daarmee maak je enkel de zachte delen van het geluid harder. We hebben het nu over klanken die milliseconden duren, zoals t’s of k’s in woorden. Die zijn in het algemeen zachter dan bijvoorbeeld een a – één van de hardste geluiden in de menselijke stem. De t’s, d’s en b’s heb je nodig voor de verstaanbaarheid. Als je die niet goed kunt horen, kun je nog wel raden wat er ongeveer gezegd wordt, maar is het luisteren erg vermoeiend.

Dit is een kennisbankartikel van NAP1. Wij maken podcasts in opdracht.

Hoe werkt een compressor?

Nu wordt het een beetje ingewikkeld. We gebruikten al eerder het voorbeeld van een vrachtwagen die te hoog beladen is en tóch door de tunnel met een plafond van 0 dB rijdt. Alles wat boven het tunnelplafond uitsteekt, wordt eraf gehakt. Dat zijn dus de hardste delen van het geluid.

Een compressor werkt in stappen. We schreven hierboven dat een compressor de zachte delen harder maakt, maar het begin andersom. Eerst maakt die compressor de hardste delen zachter. Bij gesproken woord vaak ongeveer -3 tot -4 dB zachter. Het doel hiervan is te zorgen dat er geen pieken door het plafond gaan. Doordat de pieken nu minder ver boven de zachte delen uitsteken, kunnen we het geheel vervolgens harder maken zonder het plafond van de tunnel te raken. Het netto eindresultaat is dus dat de zachte delen harder zijn geworden. Want de harde delen zetten we terug op hun oude niveau. Lees meer over het principe van compressie met een visuele uitleg.

Attack, release, ratio en threshold

De meeste compressors hebben veel instellingen. Attack, release, ratio en threshold zijn de belangrijkste.

• De threshold geeft de waarde aan waarboven de compressor moet ingrijpen. Als je die bijvoorbeeld op -10 dB instelt, maakt de compressor alles wat boven de -10 uitkomt zachter. Alles daaronder blijft intact.
• De attack (in milliseconden) geeft de snelheid aan waarmee de compressor reageert op een piek boven de -10 dB.
• De release geeft aan hoe snel de compressor een ingreep weer ongedaan maakt als het signaal weer onder de -10 dB zakt.
• De compressie of de ratio duidt aan hoeveel de compressor moet ingrijpen. Als het geluid boven de -10 dB uitkomt, hoeveel moet er dan af? Meestal staan die twee elementen in verhouding tot elkaar: hoe harder je boven het plafond uitstijgt, hoe harder de compressor ook ingrijpt.

Het is ingewikkelde materie en het kost een paar jaar om de minieme verschillen die het gevolg zijn van zulke instellingen te kunnen horen.

Hoe moet je de compressor instellen voor een podcast?

Meerdere wegen leiden naar Rome. We hebben zelf de attack meestal op 2 tot 3 milliseconden staan, de release op zo’n 12 milliseconden, de compressie of de ratio op 2,5 tot 1. De signaalwaarde, de threshold, hangt natuurlijk af van hoe hard het geluid is dat je erin gooit, maar als je dat netjes hebt gegainstaged dan zou de input – vóór compressie – moeten schommelen rond de -17 dB. Dan zou je de compressor op ongeveer -24 dB moeten instellen.

Hoe weet je of je het goed doet?

De meeste compressors hebben een gain reduction meter waarop je kunt zien hoeveel zachter het geluid wordt gemaakt. Het signaal daarop moet – voor gesproken woord – schommelen tussen de -2 en -4 dB.

Gain reduction zegt het al: met die compressor maak je de pieken van het geluid eigenlijk zachter, terwijl het uiteindelijk de bedoeling is om de zachte delen harder te maken. Dat verlies moet je dus compenseren.

Bij sommige compressors moet je handmatig instellen dat het verlies aan decibellen gecompenseerd wordt met de gain van de compressor. Make-up gain heet dat. Als je de threshold zo instelt dat de gain reduction rond ongeveer -3 dB schommelt, dan kun je de make-up gain op +3 dB instellen en dan is het geheel weer ongeveer zo hard als het was voordat je met de compressor aan de slag ging. Andere compressors hebben hier een automatische stand voor.

Dit zijn goede uitgangspunten als je met compressie aan de slag wil. Het kan wel handig zijn om dit ook even te zien, en daarom hebben we ook een YouTube-versie gemaakt over het masteren van een podcast. Compressie is daar onderdeel van, net als EQ, de de-esser en een paar andere elementen.

Liever luisteren dan lezen? Check onze kennisbankpodcast!

© NAP1 Podcasts. De tekst op deze pagina valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel 4.0 Internationaal-licentie. Wanneer je gebruik wilt maken van dit werk, doe dit altijd met een terugverwijzing middels een link naar deze pagina.